Lựa chọn thuốc hỗ trợ điều trị phì đại tuyến tiền liệt hiệu quả

Phương pháp hỗ trợ điều trị và thuốc điều trị phì đại tuyến tiền liệt được chỉ định chủ yếu dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và khối lượng của tuyến tiền liệt.

Khi u xơ tuyến tiền liệt, tuyến tiền liệt phát triển về kích thước, có thể gây chèn ép đoạn niệu đạo đi dọc qua trung tâm tuyến tiền liệt. Điều này có nghĩa là dòng nước tiểu từ bàng quang qua niệu đạo và ra ngoài có thể bị cản trở, đôi khi nước tiểu ứ đọng trong bàng quanq gây ra cảm giác mắc tiểu liên tục. Nếu triệu chứng tắc nghẽn quá nặng có thể gây tắc nghẽn hoàn toàn niệu đạo dẫn đến tổn thương thận.

Tuy nhiên không phải bệnh nhân nào cũng sẽ đối mặt với các triệu chứng tắc nghẽn nặng. Những người không bị ảnh hưởng nhiều bởi các triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt thì thường không cần xử lý nhưng phải được kiểm tra định kỳ để xem tình trạng bệnh có trở nên xấu đi hay không. Đặc biệt cần xét nghiệm PSA để xem có bị ung thư tuyến tiền liệt hay không để được xử trí kịp thời.

Những phương pháp dùng trong giải quyết phì đại tuyến tiền liệt

Phương pháp hỗ trợ điều trị u xơ phì đại tuyến tiền liệt chủ yếu dựa vào các dấu hiệu lâm sàng (mức độ ảnh hưởng đến việc tiểu tiện) và khối lượng của tuyến tiền liệt.

Chú ý: những loại thuốc phía dưới chỉ mang tính tham khảo, không được phép tự ý sử dụng nếu chưa được sự cho phép hướng dẫn của bác sĩ.

Điều trị theo nội khoa

Với những người có triệu chứng rối loạn về tiểu tiện, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày thì trước mắt phải điều trị bằng nội khoa.

Có 2 nhóm thuốc được dùng để xử lý hiệu quả triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt lành tính hoặc còn gọi là u xơ phì đại: nhóm ức chế alpha (alpha blockers) và nhóm ức chế 5-alpha reductase (5- alpha reductase inhibitors).

A- Nhóm ức chế Alpha (Alpha blockers): có tác dụng làm giãn cơ trơn thành mạch, tuyến tiền liệt và cổ bàng quang giúp làm giảm bớt tình trạng tắc nghẽn niệu đạo do phì đại tuyến tiền liệt. Các thuốc ức chế alpha 1 không làm giảm kích thước khối u phì đại mà chỉ giúp cho tiểu tiện dễ dàng do cổ bàng quang và niệu đạo dễ mở rộng khi đi tiểu. Thuốc này cũng làm giãn một số cơ vòng khác trong cơ thể và gây tác dụng phụ như giảm huyết áp, rối loạn chức năng dạ dày ruột, nghẹt mũi… Nhóm thuốc này có 4 loại gồm:

1. Flomax (tamsulosin)
2. Uroxatral (alfuzosin)
3. Hytrin (terazosin)
4. Cardura (doxazosin)

Hai loại thuốc mới hơn là Flomax và Uroxatral, hiệu quả và ít tác dụng phụ hơn các thuốc cũ là Hytrin và Cardura.

B- Nhóm Ức chế 5-Alpha Reductase (5-Alpha Reductase Inhibitors) – thuốc kháng androgen, thường được dùng phối hợp với nhóm thuốc trên để làm giảm triệu chứng, giảm bớt bí tiểu và có thể giúp tránh phẫu thuật. Hai loại thuốc thuộc nhóm này là:

1. Avodart (dutasteride)
2. Proscar (finasteride)

2 thuốc này làm giảm bớt kích thước của tuyến tiền liệt phì đại và có thể ngăn chặn tuyến tiền liệt lớn trở lại sau này. Tuy nhiên các triệu chứng chỉ được cải thiện sau thời gian dùng thuốc kéo dài từ 3 đến 6 tháng. Tác dụng phụ của thuốc bao gồm giảm ham muốn tình dục, các vấn đề về cương dương hay phóng tinh.

Theo những thống kê từ việc xử lý phì đại tuyến tiền liệt cho thấy một số thuốc được sử dụng để giải quyết căn bệnh này có thể gây khó khăn cho việc duy trì sự cương dương. Những nam giới uống thuốc chẹn anpha, ví dụ như doxazosin (Cardura) hay terazosin (Hytrin) có thể bị giảm xuất tinh. Đó là do các thuốc này làm dãn các cơ ở bàng quang và tuyến tiền liệt.

Các uống ức chế men anpha reductase thì có thể gây rối loạn cương dương hay giảm hứng thú tình dục. Có khoảng 3% nam giời uống dutasterid (Avodart) có thể bị mất hứng thú tình dục. Tỉ lệ này là 6,4% đối với thuốc finasteride (Proscar) và 4,5 % người sử dụng kết hợp dutasteride và tamsulosin (Jalyn).

Những bệnh nhân được điều trị bằng các thuốc này cũng có thể có số lượng tinh trùng thấp, lượng tinh dịch và độ di động của tinh trùng giảm.

Điều trị theo ngoại khoa

Phương pháp ngoại khoa được áp dụng khi các triệu chứng của bệnh phì đại tuyến tiền liệt ngày càng trầm trọng hoặc bệnh nhân gặp phải các biến chứng của bệnh. Khi đó, bác sĩ buộc phải chỉ định phẫu thuật, cắt bỏ khối u xơ để giải quyết căn nguyên của bệnh. Phổ biến nhất hiện nay là phương pháp cắt bỏ tuyến tiền liệt bằng mổ nội soi qua đường niệu đạo. Khi tuyến tiền liệt quá to, không sử dụng được bằng phương pháp cắt nội soi thì phải mổ bóc u xơ . Ở phương pháp này, bác sĩ rạch một đường ở bụng hay giữa bìu và hậu môn để bóc bỏ toàn bộ tuyến tiền liệt (mổ mở).

Khi phải dùng đến phương pháp ngoại khoa là việc cực chẳng đã vì phương pháp này còn nhiều hạn chế như: gây đau đớn, đặc biệt ảnh hưởng tới sức khỏe của người cao tuổi. Bên cạnh đó, người bệnh dễ gặp các biến chứng như: chảy máu sau mổ, hẹp niệu đạo, nhiễm khuẩn… Và đặc biệt, tỷ lệ tái phát sau mổ là rất cao và khi tái lại, mức độ phát triển của bệnh sẽ nhanh hơn trước.

Điều trị theo Y học cổ truyền

Khoa học hiện đại xử lý bệnh theo phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa đều có những hạn chế rất dễ nhận thấy. Và những nhược điểm này có thể được khắc phục bằng Y học cổ truyền. Các nhà khoa học đã nghiên cứu, chứng minh có nhiều dược liệu hiệu quả và an toàn cho bệnh phì đại tuyến tiền liệt. Đáng chú ý nhất là Việt Nam cũng không hề hiếm những dược liệu này, một trong số chúng chính là cây bồ quân má đỏ (dùng thân rễ sắc nước uống như nước trà hàng ngày hoặc sử dụng ở dạng viên đã được bào chế có kết hợp thêm một số vị thảo dược khác làm chất dẫn).

Các phương pháp điều trị khác

Ngoài thuốc xử lý nội khoa, có nhiều biện pháp hỗ trợ điều trị khác không dùng thuốc cũng được chứng minh có hiệu quả như: ngâm nước ấm toàn bộ vùng chậu hông kết hợp xoa bóp phía ngoài hàng ngày. Uống đầy đủ nước, nhất là mùa hè nhưng luôn nhớ là ưu tiên uống vào ban ngày. Sau 19 giờ, nên hạn chế uống nước hoặc ăn các loại đồ ăn nhiều nước để hạn chế tiểu đêm gây ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe.

TKS Tiền Liệt Tuyến

Bài viết đã được soạn thảo, kiểm tra và phê duyệt bởi đội ngũ bác sĩ, dược sĩ , giáo sư từ Viện Y Học Bản Địa Việt Nam với đại diện là Bác sĩ Hoàng Sầm – Chủ tịch Viện,  phó chủ tịch hội Nam Y Việt Nam.

Hỏi đáp cùng bác sĩ Giải đáp trực tiếp